Του Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεως Αρκαλοχωρίου, Πανοσιολ. Αρχιμ. Επιφανίου Ζαχαράκη.
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,
Σήμερα θα σταθούμε σε μια εξέχουσα παραβολή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, του πλουσίου και του φτωχού Λαζάρου. Το ευαγγέλιο μας περιγράφει δύο πρόσωπα, έναν πλούσιο, ο οποίος ντυνόταν πολυτελώς και απολάμβανε καθημερινά τη χλιδή και την αφθονία κι έναν φτωχό, τον Λάζαρο, καταπονημένο, γεμάτο πληγές, που καθόταν στην πόρτα του πλουσίου, ελπίζοντας για λίγα ψίχουλα. Ο πλούσιος δεν έκανε τίποτα κακό εναντίον του Λαζάρου. Δεν τον έδιωξε, δεν τον κακομεταχειρίστηκε. Απλώς αδιαφόρησε, τον αγνόησε.
Όμως, όταν έρχεται ο θάνατος, που εξισώνει τα πάντα – η κατάσταση αντιστρέφεται. Ο Λάζαρος μεταφέρεται στην αγκαλιά του Αβραάμ, σε τόπο αναπαύσεως. Ο πλούσιος βρίσκεται στον Άδη, σε τόπο βασάνου. Από τον Άδη, ο πλούσιος βλέπει τον Λάζαρο και παρακαλεί για μια σταγόνα νερό, αλλά και αργότερα, ζητάει να σταλεί ο Λάζαρος να προειδοποιήσει τα αδέρφια του. Αλλά η απάντηση είναι συγκλονιστική: Έχουν τον Μωυσή και τους Προφήτες. Ας τους ακούσουν. Κι όταν ο πλούσιος λέει: «μα αν κάποιος αναστηθεί από τους νεκρούς, θα πιστέψουν». Ο Αβραάμ του απαντά: «Αν δεν ακούν τον Μωυσή και τους Προφήτες, ούτε αν αναστηθεί κάποιος από τους νεκρούς θα πεισθούν».
Η σημερινή παραβολή μας βάζει σε ποικίλους προβληματισμούς. Η αδιαφορία του πλούσιου είναι αμαρτία. Ο πλούσιος δεν καταδικάζεται για κάποιο μεγάλο έγκλημα, αλλά καταδικάζεται επειδή έκλεισε την καρδιά του, στον πόνο του άλλου. Η αμαρτία του ήταν η σκληρότητα και η αυτοαναφορικότητα της ζωής του.
Ο Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης μας λέει: «Ο αδιάφορος άνθρωπος είναι σαν τον νεκρό. Δεν αγαπά τίποτα και κανένα, δεν ελπίζει, δεν ποθεί τον Θεό. Ούτε έχει δύναμη να προσευχηθεί». Ο εγωιστής άνθρωπος γίνεται και αδιάφορος, αλλά και σκληρός στον ανθρώπινο πόνο. Δεν βλέπει τίποτα πέρα από τον εαυτό του, ούτε Θεό, ούτε άνθρωπο. Αυτή η εγωιστική αυτάρκεια του πλουσίου, είναι που τον αποξένωσε ουσιαστικά, όσο ήταν στη ζωή, από την κοινωνία των ανθρώπων, και μετά τον θάνατό του από την κοινωνία των αγίων.
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής βλέπει την αδιαφορία ως αποτέλεσμα υπερηφάνειας και εγωισμού. «Όταν ο άνθρωπος νομίζει ότι δεν χρειάζεται τον Θεό ή δεν τον αφορά η σωτηρία, πέφτει στην αδιαφορία και απομακρύνεται από την αλήθεια».
Ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων εξελίξεων, απίστευτης τεχνολογικής προόδου και απεριόριστης πληροφόρησης. Κι όμως, μέσα σ’ αυτόν τον κυκεώνα των δυνατοτήτων, ο άνθρωπος μοιάζει να έχει χάσει την κεντρική του θέση. Η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο δεν αποτελεί πια εξαίρεση, αλλά τείνει να μετατραπεί σε κανόνα. Ο ατομισμός, που καλλιεργείται ως μοντέλο επιτυχίας, αποδυναμώνει την κοινωνική συνοχή. Οι επιλογές μας σήμερα, πλάθουν την αιωνιότητά μας. Το πως φερόμαστε στους αδελφούς μας, ειδικά στους πιο αδύναμους, δείχνει τη βαθύτερη πνευματική μας κατάσταση. Το ερώτημα της παραβολής είναι σαφές. Μήπως και εμείς, σαν τον πλούσιο, ζούμε “άνετα” στο μικρόκοσμό μας, αλλά αγνοούμε «τους Λαζάρους» της εποχής μας; Δηλαδή τους φτωχούς, τους αρρώστους, τους μοναχικούς, τον άγνωστο διπλανό μας που πονά. Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος τονίζει: «Η καρδιά που είναι γεμάτη έλεος για όλη την κτίση, είναι κατοικητήριο του Θεού». Η αδιαφορία είναι ένδειξη, ότι η καρδιά δεν έχει δεχτεί τη Χάρη του Θεού. Όποιος βλέπει τον αδελφό του να πάσχει και δεν κινείται, έχει νεκρώσει την αγάπη της ψυχής του. Η παραβολή δεν μας καλεί να αισθανθούμε ενοχή για τα υλικά αγαθά που κατέχουμε, αλλά μας προτρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε με αγάπη, να τα μοιραστούμε, να έχουμε χέρια και μάτια ανοιχτά και καρδιά ευαίσθητη.
Αδελφοί μου, το σημερινό ευαγγέλιο μας καλεί να αλλάξουμε στάση ζωής, αφενός στην αδιαφορία, τον ατομισμό και την σκληρότητά μας και αφετέρου στην πνευματική μας νωθρότητα και αναβλητικότητα. Ο Θεός δεν μας ζητά να κάνουμε θαύματα. Μας ζητά να μην προσπερνάμε. Ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς, και όμως πολλοί δεν πίστεψαν. Δεν είναι θέμα γνώσης ή θαυμάτων, είναι θέμα προθυμίας και δεκτικότητας να ακούσουμε τη φωνή του Θεού και να αγαπήσουμε τον πλησίον μας. Ο πλούσιος είχε τον Λάζαρο στην πόρτα του. Ας σκεφτούμε εμείς σήμερα, ποιον έχουμε δίπλα μας ή μπροστά μας. Η αδιαφορία δείχνει, όχι απλά έλλειψη ηθικής, αλλά αποτελεί αμαρτία που φανερώνει έλλειψη πίστης και αληθινής σχέσης με τον Θεό. Να υπηρετούμε ενεργά τον αδελφό μας, όπως θα υπηρετούσαμε τον ίδιο τον Χριστό. Ας ανοίξουμε την καρδιά μας. Ο Παράδεισος ξεκινά από την αγάπη που δείχνουμε σήμερα. Αμήν!